Τουρισμός και Σαϊτοπόλεμος

                Όταν το έθιμο γίνεται πολιτιστικό προϊόν  

                                 

Είχα στριμωχτεί και εγώ, παρέα με χιλιάδες άτομα γύρω απ’το παρκινγκ του Νέδοντα για να παρακολουθήσω ακόμα μια φορά το σαϊτοπόλεμο. Τραγική ειρωνεία είναι ότι την ώρα που έμπαινε

στον χώρο το μπουλούκι απ’το οποίο έφυγε η θανατηφόρα σαΐτα, μιλούσα με το άτομο που πριν 19 χρόνια, είχε κινηματογραφήσει ο Κώστας Θεοδωρακάκης  να παίρνει φωτιά εξαιτίας της ανάφλεξης του ταγαριού του. Ένα λεπτό μετά είδα μια σαΐτα να φεύγει ψηλά και ασυναίσθητα έτρεξα προς το μέρος που έπεσε βλέποντας πεσμένο στο πεζοδρόμιο, δίπλα στην πεσμένη του κάμερα, τον εν λόγο εικονολήπτη με πολύ σοβαρό και εμφανές τραύμα στον κρόταφο. Είναι ο πρώτος θάνατος, στο εδώ και ένα αιώνα, έθιμο του σαϊτοπόλεμου. Είχαν υπάρξει κατά καιρούς τραυματισμοί αλλά μόνο μεταξύ σαϊτολόγων και ποτέ μεταξύ θεατών.

Κύρια αιτία είναι ο χώρος διεξαγωγής και εκεί θα πρέπει να εστιαστεί το ενδιαφέρον και όχι στο ίδιο το έθιμο. Ο λόγος λοιπόν στο ότι για έναν αιώνα σχεδόν δεν είχε υπάρξει νεκρός ή τραυματισμός θεατή, είναι ότι το έθιμο γινόταν εδώ και πολλές δεκαετίες σε γήπεδα που υπήρχαν προστατευτικά κιγκλιδώματα και οι θεατές βρίσκονταν αρκετά μακριά από τους σαϊτολόγους. Δύο είναι οι λόγοι που τα γήπεδα της πόλης σταμάτησαν να φιλοξενούν τον σαϊτοπόλεμο: α) η τοποθέτηση πλαστικού χλοοτάπητα και β) η τουριστικοποίηση της Καλαμάτας. Ενώ ο πρώτος λόγος φαντάζει προφανής, λόγω του ότι το πλαστικό είναι εύφλεκτο ο δεύτερος ίσως είναι πιο δυσνόητος αλλά είναι εξίσου προφανής και «εύφλεκτος». Τα γήπεδα που κάποτε φιλοξενούσαν τον σαϊτοπόλεμο ήταν στα όρια της πόλης και σε γειτονιές με στενούς δρόμους και σχετικά με δύσκολη πρόσβαση ειδικά για άτομα που δεν ξέρουν την πόλη της Καλαμάτας. Η ραγδαία τουριστική προβολή της Καλαμάτας αναπόφευκτα παρέσυρε και τον σαϊτοπόλεμο όπου με την συγκυρία του πλαστικού χλοοτάπητα μεταφέρθηκε στο κέντρο της πόλης ως τουριστικό προϊόν ώστε να μπορούν να το δουν όλοι. Η μεταφορά δικαιολογήθηκε από τον Δήμο και από το γεγονός ότι στις αρχές του αιώνα το έθιμο γινόταν στο κέντρο της πόλης. Έτσι μαζί με την κατασκευασμένη σύνδεσή του σαϊτοπόλεμου με την επανάσταση του 1821 δημιουργήθηκε ένα ολοκληρωμένο προϊόν που ήταν έτοιμο προς πώληση και μάλιστα με πολλές εκπτώσεις στην ασφάλεια.  Θυμάμαι κάτι δεκαετίες πριν να ψάχνουμε να βρούμε αν θα γίνει σαϊτοπόλεμος, τι ώρα και που, ενώ τώρα όλοι γνωρίζουν και το θεωρούν δεδομένο ότι θα γίνει. Ο τουρισμός φολκλοροποιεί ήθη και έθιμα και τα μετατρέπει σε εμπόρευμα.

Όλοι σπεκουλάρουν ψάχνοντας μέσα από γενικεύσεις και απλουστεύσεις ενόχους, ενδιαφερόμενοι τάχα για την ανθρώπινη ζωή. Αλλά είναι ξεδιάντροπα υποκριτές. Γιατί τα κανάλια στήριξαν και πρόβαλαν για χρόνια ένα έθιμο που τώρα λυσσάνε να καταργηθεί; Τότε δεν ήταν επικίνδυνο; Στον ίδιο επικίνδυνο χώρο δεν γινόταν και πριν από λίγα χρόνια το έθιμο; Αφού τόσο ενοχλούνται, εγώ θα επιθυμούσα με τεράστια χαρά, να μην προβάλουν τίποτα από τις σαΐτες.

Το κονδύλι για την αγορά μπαρουτιού και χαρτιού για την κατασκευή σαϊτών  προέρχεται από το υπουργείο οικονομικών και έχει εγκριθεί ομόφωνα από όλες τις δημοτικές παρατάξεις. Ακόμα και η αστυνομία στηρίζει τον σαϊτοπόλεμο και αφήνει το έθιμο να διεξαχθεί. Οπότε για ποια παρανομία μιλάμε όταν όλο το Κράτος συμμετέχει και βοηθά στην διεξαγωγή αυτού του εθίμου;

Αντί λοιπόν ο Δήμος να προστατεύσει το έθιμο βρίσκοντας κάποιο ανοιχτό χώρο, από τους τόσους που κατέχει, να τον περιφράξει και να το διαμορφώσει με ελάχιστα χρήματα ώστε να γίνεται εκεί, επέλεξε το κοσμοπολίτικο και αφύλαχτο κέντρο της πόλης. Αντί λοιπόν ο δήμαρχος Νίκας να βάζει κάγκελα στο πάρκο Σιδηροδρόμων, με το 1/10 αυτών των χρημάτων, θα μπορούσε να είχε περιφράξει ένα χώρο έξω από την Καλαμάτα, ώστε να γίνεται με ασφάλεια για τους θεατές το έθιμο του σαϊτοπόλεμου. Με αυτό τον τρόπο οι σαϊτολόγοι θα εισέρχονταν στον χώρο με δική τους ευθύνη και έτσι οι θεατές θα ήταν απόλυτα ασφαλείς.

Στην επιλογή του χώρου βέβαια, δεν ευθύνεται μόνο ο Δήμος αλλά όλοι οι καλαματιανοί που δέχτηκαν χωρίς αντίδραση αυτή την μεταφορά του σαϊτοπόλεμου σε χώρο επικίνδυνο για τους ίδιους. Όλοι οι καλαματιανοί παρέβλεπαν το γεγονός ότι αργά ή γρήγορα θα προέκυπτε ένα σοβαρός ή θανατηφόρος τραυματισμός.

 Η σπέκουλα του γεγονότος του θανάτου του Κώστα Θεοδωρακάκη για πολιτικούς-κομματικούς σκοπούς είναι χαρακτηριστική στο ότι έχει χαθεί το μέτρο. Η μονομέρεια των ευθυνών μόνο στον δήμαρχο Νίκα γίνεται εκ του πονηρού και για καθαρά προεκλογικούς σκοπούς. Όλοι ανεξαιρέτως στήριζαν και στήριξαν τον σαϊτοπόλεμο και όλοι μας ευθυνόμαστε εξαιτίας της μη αντίδρασή μας για την επιλογή του συγκεκριμένου ακατάλληλου χώρου διεξαγωγής. Μήπως όλοι έχουμε εθιστεί σ’αυτή την ελαφρότητα και τον εντυπωσιασμό του τουρισμού και παραβλέπουμε τα προφανή; Μήπως δεχόμαστε χωρίς καμία αντίδραση πράγματα που θα έπρεπε  να έχουμε λόγο;